میعانات گازی از آن دسته مواد صنعتی هستند که در بسیاری موارد به آنها پرداخته می‌شود، اما حتماً این سوال ذهن شما را درگیر کرده که منظور از میعانات گازی دقیقاً چیست؟ میعانات گازی یا Condensate مشتقاتی از نفت و گازهایی مانند گاز بوتان هستند که در صنایع مختلفی از جمله صنایع غذایی، به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. میعانات گازی که در صنایع غذایی به کار میروند، از هیدروکربنهای سبک و سنگین تشکیل شدند. همچنین این گازها به عنوان خوراک اولیه برای تولید بسیاری از محصولات غذایی شناخته می‌شوند. امروز قصد داریم تا به کاربردها و مزایای استفاده از میعانات گازی در صنایع غذایی بیشتر بپردازیم.
میعانات گازی چیست؟
میعانات گازی یا Condensate جریانی از هیدروکربنهای مایع هستند که از پنتان و یا هیدروکربنهای سنگین تشکیل شدند. میعانات گازی به عنوان ترکیباتی بسیار ارزشمند شناخته می‌شوند که شامل گازهای بسیار پرکاربردی نظیر گاز اکسیژن یا رسوب متان هستند. طبق تحقیقات، تقریباً ۶۰٪ میعانات گازی از نفت تشکیل شده که برخلاف نفت معمولی، چگالی کمتری دارد. گازهایی که معمولاً در ترکیبات میعانات گازی یافت می‌شوند، عبارتند از:
- متان
- پنتان
- بوتان
- پروپان
- هیدروکربنهای سنگین
آشنایی با انواع میعانات گازی در صنایع غذایی
انواع میعاناتی که از ترکیبات مختلف ساخته شدند و در صنعت مواد غذایی به کار گرفته می‌شوند به شرح زیر هستند:
· پنتان پلاس
میعان گازی پنتان پلاس (Pentane Plus) ترکیبی از هیدروکربنهای مایعی همچون بنزن، اکتان و هپتان است و به همین دلیل نسبت به سایر میعانات گازی، از ارزش بالاتری برخوردار می باشد. پنتان پلاس معمولاً نقش حلال در تولید محصولات مختلف پتروشیمی از قبیل پلاستیک، لاستیک و یا رزین را دارد. این نوع از میعانات گازی در صنعت غذایی نقش کمتری دارند و در صنعت خودروسازی، نقش بسزایی ایفا می‌کنند.
· بنزین طبیعی
بنزین طبیعی که در اغلب موارد در بازارهای NGL به فروش میرسد، دارای هیدروکربنهای مایعی همچون پنتان و یا هگزان هستند. ترکیب بنزین طبیعی به کمک دما و فشار طبیعی ساخته شده و در نهایت به عنوان بنزین طبیعی برای خودروها مورد استفاده قرار میگیرد. بنزین طبیعی هم در صنعت غذایی نقش کم پیدایی دارد و بیشتر برای سوخت رسانی انواع ماشین به کار میرود.
· میعانات کارخانهای
میعانات کارخانهای یا Lease Condensate ترکیبی از انواع گازهای طبیعی بدست آمده از چاههای نفت و گاز می‌باشد. این میعانات که از هیدروکربنهای سبک و مایع تولید شده است، برای مصارف کارخانهای مناسب می‌باشد.
کاربردهای میعانات گازی در صنعت غذایی
درست است که میعانات گازی کاربردهای متنوعی در زمینه پتروشیمی، جوشکاری و یا پزشکی و درمان دارند، اما یکی از گستردهترین کاربردهای آن، صنایع غذایی می‌باشد. میعانات گازی در صنایع غذایی از کاربردهای متنوعی برخوردار است که برخی از آنها عبارتند از:
۱. تولید گازهای خوراکی
از میعانات گازی می‌توان برای تولید گازهای خوراکی استفاده کرد. منظور از گازهای خوراکی گازهایی است که در مواد غذایی مانند نوشابه یا مواد غذایی حاوی نگهدارنده به کار میرود. برخی از گازهایی که حاوی میعانات گازی در صنعت غذایی هستند عبارتند از:
- گاز دی اکسید کربن: این گاز در صنایع غذایی برای ایجاد گاز در انواع نوشیدنی‌ها مانند نوشابه، به جهت افزایش ماندگاری مواد غذایی و انجماد سریع آنها، مورد استفاده قرار میگیرد.
- گاز نیتروژن: گاز نیتروژن برای بسته بندی مواد غذایی، جهت حفظ کیفیت و جلوگیری از فاسد شدن آنها استفاده می‌شود.
- گاز اکسیژن: در فرآیندهای فرآوری مواد غذایی مانند پخت و پز، از گاز اکسیژن که نوعی از میعانات گازی می‌باشد، استفاده شده تا فرآیند تخمیر و انجماد صورت گیرد.
۲. تولید حلال‌ها
از میعانات گازی در صنایع غذایی استفاده می‌شود تا انواع حلال‌ها تولید شوند. برخی از حلالهای پرکاربرد و موادی که به واسطه آنها تولید می‌شوند عبارتند از:
- بوتان: از گاز بوتان که نوعی میعان گازی مورد کاربرد در صنایع غذایی می‌باشد، به عنوان حلال برای تولید انواع روغنهای خوراکی و طعم دهندههای غذا، استفاده می‌شود.
- پنتان: از گاز پنتان برای استخراج چربی‌ها و روغنها در مواد غذایی استفاده می‌شود.
- هگزان: گاز هگزان نوعی حلال است که برای تولید رنگهای خوراکی و انواع طعم دهنده‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.
۳. تولید مواد اولیه پلاستیکی
از میعانات گازی در صنایع غذایی، می‌توان برای تولید انواع ظروف پلاستیکی استفاده کرد. گازهایی که نقش پررنگی در تولید مواد اولیه لوازم پلاستیکی ایفا می‌کنند عبارتند از:
- اتیلن: از گاز اتیلن برای تولید ظروف پلاستیکی جهت بسته بندی مواد غذایی و یا بطری های نوشیدنی، استفاده می‌شود.
- پروپیلن: پروپیلن در تولید ظروف پلاستیکی، کیسه های فریزر و سلفون ها در صنایع غذایی کاربرد دارد.
۴. تولید مواد افزودنی
یکی دیگر از کاربردهای میعانات گازی در صنایع غذایی، تولید مواد افزودنی می‌باشد. مواد افزودنی اجازه می‌دهند تا مواد غذایی برای مدت طولانی تری سالم بمانند و فاسد نشوند. گازهایی که برای تولید مواد افزودنی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
بوتانون: میعان گازی حاصل از بوتانون، به عنوان طعم دهنده در برخی از مواد غذایی مانند بستنی و کیک استفاده می‌شود.
ایزوبوتانول: از ایزوبوتانول می‌توان به عنوان حلال در تولید انواع طعم دهنده‌ها، رنگ های خوراکی و سایر مواد افزودنی استفاده کرد.
مزایای استفاده از میعانات گازی در صنعت غذایی
به دنبال استفاده از میعانات گازی در صنایع غذایی، مزایای فراوانی عاید مصرف کنندگان می‌شود که برخی از مهم‌ترین آنها به شرح زیر است:
- قیمت مناسب و اقتصادی: میعانات گازی به دلیل فراوانی و سهولت استخراج، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند. در نتیجه هزینه خرید و استفاده از آنها در صنایع مختلف غذایی، دارویی و یا خودروسازی زیاد نخواهد بود.
- کیفیت بالا: میعانات گازی از نفت و گازهای درجه یک استخراج می‌شوند تا کمترین میزان ناخالصی را داشته باشند. در نتیجه علاوه بر خلوص بالا، از کیفیت نسبتاً خوبی نیز برخوردار هستند.
- کاربردهای متنوع: میعانات گازی تنوع بسیار بالایی دارند و در صنایع مختلف دارویی، پزشکی، غذایی و یا حتی خودروسازی و سوخت رسانی، کاربرد دارند.
معیارهای انتخاب میعانات گازی در صنعت غذایی
برای انتخاب بهترین نوع میعانات گازی برای صنایع غذایی، بایستی معیارهای زیر را حتماً در نظر داشته باشید:
- درصد خلوص بالا: میعانات گازی باید دارای خلوص بالا و عاری از ناخالصی‌ها باشند. چرا که ناخالصی و آلودگی در میعانات می‌تواند کیفیت آن ها را پایین بیاورد و موجب کاهش کیفیت مواد افزودنی و یا ظروف پلاستیکی در صنایع غذایی شود.
- نقطه جوش: یکی دیگر از معیارهای مهمی که حین انتخاب میعانات گازی در صنایع غذایی بایستی به آن توجه داشته باشید، درجه خلوص آن است. میعانات گازی با نقطه جوش مناسب، برای تولید انواع ظروف پلاستیکی و یا مواد افزودنی انتخاب خوبی خواهند بود.
نکات ایمنی هنگام استفاده از میعانات گازی در صنایع غذایی
دقت داشته باشید که هنگام استفاده از میعانات گازی در صنایع غذایی، رعایت یک سری نکات ایمنی از واجبات است! این نکات ایمنی در حفظ سلامتی شما و همچنین حفظ سلامتی مواد تولید شده نقش بسزایی داشته و به شرح زیر هستند:
- میعانات گازی را در ظروف مخصوص و با شرایط ایمنی مناسب نگهداری کنید.
- از تماس مستقیم میعانات گازی با پوست و چشم خودداری شود.
- هنگام کار با میعانات گازی از تهویه مناسب استفاده شود.
خلاصه کلام
میعانات گازی به عنوان یک منبع مهم در صنعت غذایی، نقش کلیدی در تولید طیف وسیعی از مواد و محصولات خوراکی ایفا می‌کنند و استفاده از آنها مزایای اقتصادی و کیفی متعددی به همراه دارد. با رعایت نکات ایمنی، می‌توان از میعانات گازی به طور موثر و مفید در صنعت غذایی استفاده کرد.